Lube Oil Terimleri

A

Akma Noktası:Bir petrol akabilme özelliğini koruduğu en düşük sıcaklık.
Anilin Noktası: Eşit hacimdeki anilin ile bir baz yağ veya yakıtın tam olarak karıştığı en düşük sıcaklık noktasıdır.Baz yağ yada yakıt içerisindeki aromatik ve naftanik yapıdaki kimyasalların toplam miktarını tahmin etmeye yarar.Aromatik ve naftanik yapıdaki kimyasal içeriği fazla olan baz yağların anilin noktaları düşüktür. Birimi sicaklik birimleri olan °C veya °F dır.
API Servis Sınıflandırması:Bir motor yağının performansını belirleyen sınıflandırmadır.American Petroleum Institute tarafından belirlenen değişik tipteki motorlarda yağlar denenir.Parça aşınmaları ve benzeri kriterler göz önüne alınarak yağlar sınıflandırılır. 1997 yılı itibariyle dizel motorlarda CG-4 , benzeri motorlarda ise SJ servis sınıfları en üst sınıflardır.
Aromatik Yapı: İçinde benzer halkası veya benzer halkalarını esas alan hidrokarbon türevlerinin bulunduğu kimyasal yapı. Aromatik yapının özellikleri kısaca 1) Çok iyi çözücülük, 2) İyi termal stabiliteleri, 3) Kimyasal reaksiyonlara çabuk girme eğilimi, 4) Yüksek özgül ağırlık olarak özetlenebilir.
Asit Değeri (Sayısı) : Bir petrol ürününü nötralize etmek için gerekli KOH miktarı. Ayrıca nötralizasyon değeri olarak da belirlenir. Birimi mg.KOH/g. oil şeklindedir.
Aşırı Basınç Katığı (EP): Çok ağır yük altında çalışan dişli rulman yüzeylerinde aşınmayı en aza indiren kimyasal katık.



B

Bakterisit: Sulu çözeltilerde mikrop üremesini engelleyen katık. Bu katığın işlevini yitirmesi halinde özellikle bazı kesme sıvıları süratle bozulur ve kötü bir koku yayarlar.
Bitumen:Aglomerik yapıdaki, çok viskoz ve kompex yapılı hidrokarbonların bileşimidir. Ham petrolün rafine işlemi sırasında ortaya çıkar. Yavaşça ısıtılmas sonucu yumuşar. Daha çok açık dişli yağları gibi atmosferin etkisine açık yağlama yağlarında bileşen olarak kullanılır.


C

Centipoise (Santipuaz): Cqs sisteminde dinamik vizkozitenin ölçüm birimi puaz olmasına rağmen kullanım kolaylığı açısından 1/100 olan cp poise kullanılır. Birimi ; pascal-saniyedir.
Centistokes (Santistok) : Cqs sisteminde kinematik viskozitenin ölçüm birimi. Gerçekte ölçüm birimi stok olmasına rağmen kullanım kolaylığı açısından 1/100 olan cSt. kullanılır. Birimi; mm2/s' dir.
Clevland Open Cup (COC): Parlama noktasını atmosfere açık şartlarda iken ölçmeye yarayan test metodudur. Parlama sıcaklığı 79°C altında olan kimyasallar için uygulanamaz.
Copper Strip Corrossion : Mineral yağların bakır ve alaşımları üstündeki korozif etkisini ölçmek için kullanılan test. Ayrıca üründeki serbest kükürt miktarını gösteren bir metod olarak da kullanılır.

D
Damlama Noktası: Belirlenen test metodu ile bir gresin damlayabilecek kadar akıcı olduğu en düşük sıcaklık.
Delinme Gerilimi: Bir izolasyon sıvısının elektrik geçirgenliğine karşı gösterdiği direnç. Kullanılan test metodlarına göre değişik değerler ile ifade edilir. En çok bilinenler ASTM D 877, ASTM D 1816 ve VDE 0370 teil 1/12.78'dir. Hepsinin birimide KV.'dır.
Demülsibilite: Standart bir test metodu ile de tespit edilebilen ve yağın suyu itme ve sudan kolayca ayrılabilme özelliği.
Deterjan Katığı: Yüksek sıcaklık altında çalışan yağlarda oluşabilen depozitlerin birikmesini engelleyen ve makine elemanlarında biriken depozitleri çözen katık.

E

Emülsiyon: Birbiri ile hiç karışmayan yada kısmen karışabilen iki sıvının oluşturduğu karışım. Pek çok emülsiyonda malzemelerden bir tanesi yağ diğeri ise su veya su bazlı çözeltilerdir.

F

Floc Point: Freon'un yağ içerisinde oluşturduğu çözeltinin soğutulması esnasında wax kristallerinin birleşerek sıvı akışını zorlaştırdıkları en düşük sıcaklık.

G

Gres: Herhangi bir yağın (mineral yada sentetik ) bir metal tuzu ile sabunlaştırılarak katı şekle sokulmuş hali. Burada metalik sabunun bir sünger gibi davranarak yağı lifli yapı içinde tuttuğu düşünülmelidir.

H

Hidrolik Stabilite: Suyun varlığı halinde bazı katıkların ve sentetik yağlayıcıların kimyasal bozulmaya karşı direnci.

K

Katık: Bir petrol ürünü özellikle bir baz yağ ile karıştırıldığında onun bir veya birden fazla özelliğini iyileştiren kimyasal madde.
Kül Miktarı:Belirlenmiş şartlar altında yağın sülfirik asit ile reaksiyonu sonunda geriye kalan katı atık. Bir yağdaki metal bazlı organik kimyasalların miktarının bir ölçüsü olarak kullanılır.

M

Molibden Disülfür Katı Yağlayıcı : Kimyasal yapısının özelliğine bağlı olarak çok yüksek sıcaklıklarda dahi yağlama yapabilen bir kimyasal bileşimdir.
Multigrade (Dört Mevsim) Yağ: Tek bir numarası olan (30 numara, 40 numara gibi) yağa oranla çok daha geniş bir sıcaklık aralığı içerisinde hizmet verebilen motor yada dişli yağı. Multigrade yağların biri düşük, diğeri yüksek sıcaklıklardaki sınıflandırmalarını belirten iki ayrı numarası vardır (20W -50 , 15W -40 gibi).

N

Naftanik Yapı: Moleküler yapısı içerisinde en az bir doymuş hidrokarbon halkası içeren hidrokarbonlar.

O

Oksidasyon Stabilitesi : Bir yağlama yağının kimyasal olarak yükseltgenmeye karşı direnci. Bu özellik yağın hizmet ömrünü belirleyen en önemli kriterdendir. Bu stabiliteyi ölçmek için çalışma şartlarını andıran hızlandırmış test metodları kullanılır.
Oktan Numarası : Benzinin , motor yüksek hızlara çıktığı zaman vuruntu yapmama özelliğini belirten bir nümerik değer. Bir yakıtın oktan numarası onun hidrokarbon kompozisyonuna bağlıdır. İlave katıklar ile oktan sayısı artırılabilir.

P

Parafinik Yapı: Düz zincir yapısında doymuş hidrokarbonlar. Kısaca özellikleri : A- Kimyasal açıdan stabildirler. B- Viskozite indeksleri yüksektir. C- Termal stabiliteleri düşüktür. D- Çözücülükleri aromatik hidrokarbonlara göre daha azdır.
Parlama Noktası: Tanımlanmış bir test aparatında yanıcı bir ürünün hava ile karıştığı anda parlayabilen bir karışım meydana getirdiği en düşük sıcaklık noktası. Açık ve kapalı diye adlandırılan iki ayrı yöntemle ölçülür. Petrol ürünlerinin uçuculuğu hakkında fikir verir.
Power Factor: Bir transformotor yağının dielektrik kaybını gösteren nümerik değer. Power faktörü büyüdükçe yağın kirliliği artmış demektir. Eğer bu organik bir kirlilik ise yağın tekrar kazanılması kurutma yöntemi ile mümkün olmaz.
Penetrasyon Değeri: Gres sertliğini nümerik olarak belirten kavram. Test 25°C'deki örneğin, tanımlanmış ağırlıktaki koni tarafından 5 saniye içerisinde açtığı delik derinliği ölçülerek yapılır.
Pensky Martens Kapalı Kap Metodu (PMCC): Yağlar, yakıtlar ve diğer petrol ürünlerinin parlama noktasını tespite yarayan metod. Bu metod ile düşük parlama noktalarıda tespit edilebilir.

S

SAE Numarası:Society of Automotive Engineers adlı kuruluşun tanımladığı viskozite aralıkları. bu aralıklar, motor yağları, dişli kutusu yağları ayrı ayrı sınıflandırılmıştır.

T

TBN Değeri: Yağın alkali değerini belirten ve mgKOH/g.yağ cinsinden ifade edilen nümerik değer. Dizel motor yağlarının TBN değeri; motorin kükürt içerdiği için önemlidir.
Timken O.K. Değeri: Timken E.P. (yüksek basınç) test cihazında yağ filminin yırtılmadan dayanabildiği maksimum yük.

V

Viskozite: Bir sıvının akmaya karşı gösterdiği direnç. Diğer bir yaklaşımla bir sıvının kalın yada ince oluşunun nümerik ifadesi. Bir sıvının viskozite artan sıcaklık ile azalır, yani sıvı ısıtıldıkça daha kolay akar. Bir viskozite değerinin anlam ifade edebilmesi için daima hangi sıcaklıkta olduğunun belirtilmesi gerekir.En çok kullanılan viskozite birimleri: Centistoke cSt. (santi stok) mm2/s., Engler derecesi , dönüştürülmesinde kullanılan cetvel ektedir.
Viskozite İndeksi: Belirlenen iki sıcaklık arasında bir yağın sıcaklık değişimlerine karşı viskozitesinin değişimini gösteren ampirik bir birim. Yüksek viskozite indeksli bir yağda sıcaklık arttıkça viskozite daha az değişir.

Y

Yüksek Taşıma Kapasitesi:Bir yağ filminin yüksek basınç , yüksek sıcaklık ve yüksek hız altında yırtılmaya karşı gösterdiği direnç. Tam olarak ölçülemeyen kalitatif bir deyimdir.
Yüksek Basınç Katığı: Çok yüksek lbasınç altında çalışan dişli ve yataklarda kayan iki yüzeyin çok yakın teması halinde metal yüzeyi ile kimyasal reaksiyona girerek koruyucu bir film oluşturan katık.