YARDIMCI KAZAN VE BUHAR DAĞITIMI

YARDIMCI KAZAN VE BUHAR DAĞITIMI Kazanların Yakıt Sistemleri • Yakıt Isıtıcıları (Hiterler) • Gemilerde kullanılmakta olan fuel oil atmosferik sıcaklıkta viskoz bir yakıttır. • Tanktan tanka rahat aktarılabilmesi ve börnerlerden iyi bir püskürtme sağlanabilmesi için ısıtılarak akışkanlığının artırılması gerekir. • • Çeşitli şekilde yapılan hiterler, silindirik bir gövde içine düz veya kangal şekilde yerleştirilmiş buhar borularından ibarettir. • Boruların içinden yakıt geçer ve hiter gövdesine verilen buhar yakıtı ısıtmaktadır. • Yakıt sıcaklığının kontrolü için gerekli yerlere termometreler konulmuştur. Yakıt börnerleri: • Yakıt devresinin hiterlerinde iyice ısıtılan basınçlı fuel oil veya dizel oil çok küçük parçacıklara ayrılarak kazan ocağına püskürtülür. • Buna atomizasyon adı verilir. • Yakıt, kazan ocaklarına börnerler yardımıyla püskürtülür. Yakıt Börnerleri • Yakıtın iyi yanabilmesi için onu sis gibi zerreler haline getirip hava ile karıştırılıp, külhanlara püskürtürler. • Börnerler İki ana bölümden oluşurlar. • 1)Atomayzerler; 2)Hava recisterleri • Atomayzerler: • Hiterde ısınan yakıt külhanın ön duvarında koni şeklinde tuğlalardan yapılmış börner yuvalarının merkezinden külhana doğru uzanan atomayzerler vasıtası ile püskürtülürler. Havalı / stimli yakıt püskürtme sistemi • Günümüzde mekanik atomayzerler kullanılır. • Atomayzer bir taraftan yakıt devresine bağlanmıştır Isıtılmış yakıt atomizer gövdesindeki bir streynerden geçer ve uç kısmından çok küçük parçacıklar halinde ocağa püskürtülür. • Atomayzerin ucunda bir nozul ve spreyer adı verilen bir püskürtücü vardır. Mekanik Türden Bir Fuel Oil Atomayzeri • Hava Recisteri: • Yakıtın yanması için gerekli havayı uygun bir şekilde ocağa veren ,miktarını ve hızını ayarlayarak yakıtla iyice karışmasını sağlayan kısımdır. Hava recisteri Kazanların Hava Sistemleri • Kazanların hava sistemi donanımları olarak hava bloverleri ve draft geyçler verilecektir. • • Hava Bloverleri: • Gemilerde genelde sentrifigal hava bloverleri kullanılır. • Bir şaftın çevresine düz veya kıvrık birtakım kanatlar dizilmek sureti ile bir impeller meydana getirilmiştir. • Kanatlar sacdan bir keys içinde dönerken , hava bu impellerin merkezinden girer ve dönen kanatların hareketine kapılarak santrifüj kuvvetle keys çevresine doğru savrulur. • Hava ısıtıcısı bulunmayan kazanlarda bloverler emdiği havayı kazan keysi ile ocak duvarı arasından külhana verir. • Hava ısıtıcısı olan kazanlarda ise bloverin görevi havayı hiter borularına vermektir. Hava Bloveri • Draft Geyç: • Kazanların ocaklarına verilen havanın basıncı atmosfer basıncından bir miktar yüksektir. • Havanın basıncı yükseldikçe ocaklara verilen havanın ağırlığı ve içindeki oksijen miktarı artacaktır. • Böylece yanma iyileşirken , bir taraftan ocağa gerekenden fazla hava verilerek boşuna ısıtılıp bacadan atılacaktır. Dolayısı ile yakıt harcaması artacaktır. • Bu bakımdan ocaklara verilecek havanın basıncının sürekli kontrol altında tutulması gerekir. • Bu amaçla “U” şeklinde manometre olan draft geyçlerden yararlanılır. • Cam borunun bir ağzı bir boru ile hava sistemine bağlıdır, diğer ucu atmosfere açıktır. • Bloverler çalışırken hava devresindeki basınçla , atmosfer basıncı arasındaki fark , bu manometrenin tüpleri içinde bulunan su seviyeleri arasındaki farka eşit olacağından , manometrenin ölçü cetveli üzerinden su yüksekliği olarak okunur. Draft Geyç • Akaryakıt Devresinin Hazırlanması • -Yakıt streynerleri denetlenir ve temizlenir. • Atomizörlerin uçlarının her biri denetlenir,temizlenir ve uygun bir şekilde ayarlanır ve börner kapağı üzerindeki yerine yerleştirilir. • Atomizörlerin her birine ait trotil valfler kapatılır. • • *Külhan veya ocaklar basınçlı hava ile havalandırılır. • -Tüm akaryakıt sistemi denetlenerek kaçak olup olmadığına bakılır. • -Yakıt pompası tek etkili ve pistonlu ise alıcı valfi açılır. • • -Bloverler ısıtılır ve çalışmaya hazır bir duruma getirilir. • İlk atomizörün püskürtüleceği yakıt tutuşturulmadan önce ,bloverler yeterince uzun bir süre çalıştırılarak ,ocak yada külhan iyice havalandırılır, böylece ocak tepmesi giderilir. • • -Eğer akaryakıt soğuk ve çok viskoz ise pompa emme sisteminde zorlukla karşılaşıyorsa , tanklardaki ısıtma kangallarının kullanılması gerekir. • • -Hiterdeki yakıt uygun püskürtme sıcaklığına gelinceye kadar ısıtılır. (90-125 derece)150 derecenin üstünde ısıtılmamalıdır. • Aksi taktirde boru devresi ve atomizörlerde ağır kurum yığılmalarına neden olur. • -Yanma için gerekli basınç atomizörlerde en az 7 bar olmalıdır. • Börnerler işletmeye alındıktan sonra bazı atomizerlerde bu basınç 20 atmosfere kadar yükseltilmektedir. • Kazanların Fayrap Edilmesi (Yardımcı Kazanı Devreye Alma) • -Dram üzerindeki hava çıkarma valfleri açılır. • -Stim stop valfi kapatılır. • -Fid valfi açılıp su seviye şişesinin en alt seviyesine kadar kazana su alınır.(Çünkü kazan stim tuttukça su seviyesi yükselip yukarıdan kaybolur.) • -Fuel oil püskürtme sıcaklığına kadar baypas sistemi ile ağır yakıt ısıtılır. • Motorin ile ilk ateşlemede ısıtmaya gerek yoktur. • Stim tuttuktan sonra fuel oil hiterine stim açılır ve ateşleme ağır yakıtla yapılır. • • -Ateşlemede yalnızca hava fanını bir iki dakika çalıştırılıp , ocak mahalindeki yakıt birikinti buharları bacadan dışarı atılır. • Böylece ilk ateşlemede patlama (explosion) riski önlenmiş olur. • -Börneri ateşledikten sonra ocak mahali gözetleme camından alev kontrolü yapılır. • kısa parlak alev iyi yanmayı uzun kırmızıya yakın alev kötü yanmayı gösterir. • • -Hava çıkarma valfinden stim gelince valf kapatılır. • • -Stim tutuldukça su seviyesi şişesi kontrolü yapılır. • • -Stim çalışma basıncına erişince stop çek valf ağır ağır açılır. • Egzost Kazanını Devreye almak • -Sistemdeki hava çıkarma valfi açılır. • -Kazan besleme suyu pompası çalıştırılarak yardımcı kazana ve egzost kazanına su alınır. • -Baca damperini egzost kazana ağır ağır açılarak kazan ısıtmaya başlanır. • -Stim tutunca hava valfi kapatılır. • -Ağır ağır yardımcı kazanın stim stop valfi açılarak , stim yardımcı kazanın dramından elde edilir. • -Kazan besleme suyu alınışı otomatiğe bağlanır. • Yardımcı Kazanın Devreden Çıkarılması • -Sistemdeki ağır yakıtı temizlemek için ağır yakıt ile ateşleme motorine çevrilir. • Kazan otomatik sistemden manuele alınır. • -Stim stop valf kapatılır. • -Kazan besleme suyu valfleri kapatılır. • -Kazan basıncı atmosfer basıncının biraz altına düşünce kazan içindeki vakumu önlemek için hava çıkarma valfı açılır. • • Egzost Kazanını Devreden Çıkarmak • -Sistemi kapatmadan evvel kurum temizleme işlemi yapılır. • -Egzost gazları baypas edilerek egzost kazanı soğutmaya alınır. • -Baca yangınlarının önlenmesi açısından egzost kazanı devir daim pompası 12 saat sureyle devrede tutulur. -Stim basıncı düşünce hava çıkarma valfi açılır. • -Fid suyu besleme valfleri kapatılır. Kazan Besleme Suyu Sistemi (Fid Suyu Sistemi) • Kazandan çıkan buharın ,ısıtılmış yoğuşum suyu biçiminde tekrar kazana dönünceye kadar geçtiği devrelere Buhar ve Fid (Besleme) suyu devresi denilir. Kazan besleme Suyu Sistemi • Ana makinede kullanılan yakıtın kalorisinin 0/0 28 i baca gazı olarak atmosfere kaçar gider. • Egzos kazanı kaybolan kalorinin yarısını faydalı işe dönüştürebilir. • Egzos kazanı üç ana bölüme ayrılmıştır. • -Süperhiter boru demetleri :En alt sıra boruları • -Buhar elde edilmesi :Orta sıra boru demetleri • -Ekonomayzer fid suyu usıtma boru demetleri :En üst sıra • Kondenser • Yardımcı makinelerin buharları hiterler aracılığı ile yoğunlaştırılarak fid devresine katılır. • Gemilerde ise soğutma suyu ile buhar kısımları birbirinden ayrı olan kondenserler kullanılır. • Egzost buharları içlerinde su dolaşan bir takım boruların arasından geçerken boru yüzeylerine temas ederek yoğunlaşır ve alt kısımda toplanırlar. • Bu suyu erpamp veya ekstrakşın pamp alarak devreye verir. Borulu Kondenser Fid suyu Pompası • Tüm fid suyu devrelerinde ısıtıcılardan önce ve bazende sonra yerleştirilen fid pompaları kullanılır. • Kazanlarda buharlaşarak eksilen suyu kesintisiz olarak tamamlarlar. • Fid suyu pompaları pistonlu veya santrifüj olarak yapılırlar • Pistonlu fid suyu pompaları genel olarak tek etkili tek silindirli ,çift etkili tek silindirli ,çift etkili iki silindirli yapılmaktadır. • Fid pompaları besleme suyunu buhar basıncından daha büyük bir basınçla kazanlara verirler. • Düşük basınçlı su borulu kazanlarda ve alev borulu kazanlarda kullanılırlar. • • Kazanların buhar basıncı ve kapasiteleri yükseldikçe pistonlu pompaların kullanımı zorlaşır. • Bu pompaların boru devrelerinde şiddetli titreşimler oluşur. • Bunu önlemek için santrifüj pompalar kullanılır. • Erpamp • Erpamplar kondenserdeki yoğuşumları ve yoğuşmayan buharlarla gazları boşaltarak vakumu meydana getiren pistonlu pompalardır. Kondenseyt Pompası • Yarı kapalı ve kapalı fid suyu devrelerinde kondenserlerin yoğuşum sularını boşaltır. • Erpamplar kondenserde yeteri kadar bir vakum meydana getirerek er ecektere lüzum göstermezler.Fakat türbin makineler için kondenserde daha yüksek vakum tutmak gerekir. • Bu yüzden erpampla birlikte birde er ecekter kullanılmakta ve er ecekter kondenserdeki yoğuşum ve havayı çekerken ,erpampta yalnız yoğuşum sularını aktarmaktadır. • Bu pompanın adına kondenseyt pompası veya ekştrakşın pamp denilir. • Ekştrakşın pamplar genelde santrifüj tulumbalardır. Hotvel • Erpampların kondenserden emerek bastıkları suların depolanmasında kullanılan tanklara hotvel yada fid tankı denilir. • Özellikle açık fid devrelerinde kullanılır iki veya üç bölmeye ayrılmıştır. • A-Çeşitli dreynlerin toplandığı yer • B-Erpamp disçarclarının toplandığı yer • C-Fidpampın suları aldığı yer Hotvel • Hotvel içindeki su seviyesinin artması kazandaki su seviyesinin düşmesi demektir. • Bu durumda bir taşıntı borusu yoğuşumların fazlasını dreyn devresinde olduğu gibi sintine veya fid tankına boşaltır. • Fid pompasının alıcısı hotvelin alt tarafına yani temiz su bölmesine bağlanmıştır. Air (Er) Ecekter • Buhar türbinleri sistemlerinde kullanılır. • Daha büyük değerde vakuma ihtiyaç olduğundan , bir taraftan ekstrakşın pompaları ile yoğuşum suları boşaltılırken bir taraftanda kondensere sızması muhtemel hava ve yoğuşmayan buharların boşaltılması gerekir. • Kondenserlerin hava ve buğusunu tahliye eden cihazlara er ecekter denilir. Fid Suyu Isıtıcıları • Fid suyu sistemlerinin türlü yerlerinde besleme suyu ısıtılır. • Genelde borulu hiterler kullanılır. • Eğer ısıtılacak su ve ısıtıcı buhar birbirine dokunmaksızın aynı yönde akarlarsa , böyle ısıtıcılara paralel akımlı hiter adı verilir. • İki akışkan birbirine zıt yönde akıyorlarsa bu tür ısıtıcılara da ters akımlı hiter adı verilir. Borulu Tip Isıtıcı Sirküleytin Pamp (Dolaşım pompası) • Kondenserde soğutma suyunu dolaştıran çoğu santrifüj tulumbalardır. • Bir keys içinde dönen basit bir impellerden oluşur. • Sirküleyşın pompaları genel olarak teknenin yüzdüğü deniz suyu yüzeyinden daha aşağıya yerleştirilmiştir. • Deniz suyu seviyesinden daha aşağıda olmaları nedeni ile inceksın valf açıldığı zaman deniz suyu pompa keysini doldurur. • Pompayı çeviren elektrik motoru çalıştırılırsa bu su basınçla kondensere verilir. • Deniz suyu görevini yaptıktan sonra disçarç valf yardımı ile gemi bordasından denize atılır. Fid suyu Dolaşım Devresi FİDSUYU SİSTEMLERİ • Egzost gaz ekonomayzerli motorlu gemilerde açık fidsuyu devreleri kullanılmaktadır. • Birçok Motorlu gemilerde karşılaşacağınız bu sistemi şekildeki isimleri ile açıklamaya çalışalım. • - Exhaust gas ekonomiser - bacaya yerleştirilen, kanatlı, içinden fid suyu, dışından ana makine egzost gazları dolaşan boru demetleri. • - Economiser circulating pump (2 /3)-iki veya üç adet birbirlerini yedekleyen çok kademeli santrifüj ekonomayzer su dolaşım pompası. Çalışma basıncı (7/10kg/cm2). • - Auxiliary boiler - su borulu yardımcı kazan • - Automatic feed valve - otomatik fid suyu valfı. Yardımcı kazan dramında su azalmasında, hotvelden otomatik olarak su beslenmesi. • - Feed pump (2/3) - iki veya üç adet fid suyu besleme pompası-santrifüj çok kademeli- Basma basıncı, kazan çalışma basıncının bir veya bir buçuk fazlası ile basma yapar. Kazan sitim basıncı (10kg/cm2) ise pompa basinci, (11/ 11,5 kg/cm2) olmalıdır. • - Steam supply - yardımcı kazandan makine dairesine stim. Isınma ve ısıtma maksatlı • - Steam dump valve - sistemde stim artmasında, kullanımdan fazlasının drain condensere gönderilmesi. • - Drain condenser - fazla buharın ve diğer devrelerden gelen iş görmüş sitimin -ısınma maksadı ile - deniz suyu ile soğutulan kondenserde yoğunlaşması. • - Drain returns from oil tanks - yakıt tanklarının sitim ile ısıtılmasından dönen sitim ile karışık yoğuşum suları. • Observation tank - gözleme tankı. • Yakıt tanklarının ısıtılmasından dönen dreynlerin (yoguşumların) içinde ısıtma kangallarının delinmesinde yoğuşuma yakıt karışması halinde, gözleme tankının üzerinde yakıt toplanarak, ısıtma kangallarının kaçırdığı anlaşılır. • - Distiller water make up – • evaporeyterin deniz suyundan yaptığı distile suyun, hotvele dönüşü sistemde eksilen fid suyunun bu şekilde tamamlanması. • - Feed tank - hotwell - fidsuyu tankı / hotvel. üzeri atmosfere açıktır. SİSTEMİN ÇALIŞMASI • . Liman duruşlarında, yardımcı kazanda, ağır yakıt (burner) kullanılarak sitim elde edilir. (7/10 kg/cm2- doymuş buhar 160/180°C). • Limandan çıkıldıktan sonra seyirde, yardımcı kazanın yakıt ile ısıtılmasına son verilir. • Ana makine egzost gazların üzerinde - bacaya girmeden evvel, (250/340°C) sıcaklık vardır. • Bu sıcaklık ana makineden alınan güce orantılı olarak düşer ve yükselir. • Egzost gazları bacayı terk ederken ısısı (130,160 derece) civarındadır. • Ekonomayzer borularında buharlaşan su (7/10kgcm2- 160/180°C) yardımcı kazanın su ve sitim dramında toplanır. Buradan, değişik kullanım yerlerine dağılır.