Mikrometreler

Mikrometreler : Mikrometreler yaygın olarak ayarlanabilir geyç ile kullanılırlar ve ustanın mekaniksel ilkeleri tümüyle anlaması,yapı ,kullanım ve bakımlarını bilmesi çok önemlidir.Şekil 90 ‘da bir adet inç ölçü sistemine göre ayarlanmış,dış mikrometre ölçü aleti ile farklı elemanları açıkça gösterilmiştir.Aleti kullanmaya başlamadan önce alışılmış olanı ,ayarlama özellikleri,çelik blok,mili,silivi,mikrometre vidası ve radansa gibi terimleri bilmek gerekir.Mikrometrenin genel amacı aralıkları 1:10 000 veya 1:1000 inç olarak ölçmektir.Ölçme daima kelimelere dökülmeli veya ondalık olarak yazılmalı ,usta ondalık yazıları yazmayı ve okumayı bilmelidir.

            Ondalık sistemde sayıları kesir olarak yazmanın metodudur ve numaraları kaynaştırmanın metodudur.Örneğin;ondalık olarak yazımda 2.000 inç tam gösterimi 2 inç tir.Ondalık noktanın sol tarafındaki rakamlar tam rakamları,sağ tarafındaki rakamlar ise parçaları gösteren asıl rakamlardır.Ondalık noktadan başlayıp sağa doğru harekete başlayınca ilk rakam onlar,ikinci yüzler,üçüncü binler ve dördüncü on binler basamağıdır.Böylece 2.3 ,iki tam onda üç olarak,1.85,bir tam yüzde seksen beş olarak,4.071, dört tam binde yetmiş bir olarak,0.2318,ise sıfır tam on binde ikibinüçyüzonsekiz olarak okunur.(ondalık noktanın solunda rakam yoksa sayı birden küçük olarak gösterilir ).

            En yaygın olarak kullanılan mikrometre çeşidi iç ve dış mikrometrelerdir.Şekil 91.Dış mikrometreler dış boyutları ölçmek için kullanılır, iç mikrometreler iç boyutları ölçmek için kullanılır.

            Mikrometre gerçekten vidanın bir tur veya birkaç tur döndürülmesi sırasında dikine gidip gelerek şekil değiştirirler.Mikrometre vidasının bir inç için 40 adımı olması gereklidir.Başka bir değişle eğer vida 40 tur döndürülse mil örse doğru,veya örsten  bir inç uzaklaşmış yada yakınlaşmış olur.Mil saat yönünde döndürülürse örse yakınlaşır,saat yönünün tersine döndürülürse örsten uzaklaşır. Cıvata bir tur döndürülmesinde mil 0.025 inç açılmış olur bu yüzden basit bir aritmetik ve anlaşılırdır. ( 1.000 inç : 40 =0.025 inç  )

                            dış çap micrometer.

            Yukarıdaki açıklamaya göre mikrometrenin silivi bir tur döndürülürse mikrometre 0.025 inç açılır yada kapanır. Dolayısıyla, 0.001 inç açılmak istenirse siliv 1/25 tur döndürülür.

            Mikrometrede inç 1.000 parçaya bölmek için mikrometrelerin namluları ve radansaları şekil 92 ‘de gösterilmektedir.Namlunun üzerindeki devir sayıları anlaşılabilir olmalı ,derecelere bölünmüş sayılar 0.025 inç aralıklarla yerleştirilmiştir.Siliv her bir devrini tamamlamasında radansadan 0.025 inç uzaklaşmaktadır veya bir bölüm atlar diye biliriz.İki tam devirde 0.050inç,üç tam devirde 0.75 inç,ve dört tam devirde  0.100 inç uzaklaşır.Ölçü aletinin üzerinde her dört bölümde bir numara vardır.Örneğin ; mikrometre kapalı ve vida saat yönünün tersine tam dört tur döndürülüyor .namlunun üzerindeki devir sayıları ile radansanın ekranının tam karşılaştığı yerdir ve mikrometre ( 1/10 ) 0.100 inç açılmıştır.

                                               Fig. 91. iç çap mikrometresi ve ölçü çubukları-micrometer and extension rods.

            Radansanın kenarı ,namlunun üzerindeki diğer bölümle çakışırsa ,mikrometre beş devirde 0.125 inç açılır.( 0.100 inç +0.25 inç ).Namlunun üzerindeki bölümler binde 25 parçaya bölünmüştür,mikrometre kapatıldığında radansanın kenarı namlunun üzerindeki “0” ile çakışır.Ve radansanın üzerindeki “0” namlunun üzerindeki “0”ile çakışır.Nadansa döner ,radansanın üzerindeki bölünmüş sayılar ,namlunun üzerindeki devir sayılarının üzerinden geçer ve mikrometre 0.001 inç açılır.

CORRECT READINS 0-234 INCH

Fig. 92. Micrometer graduations

            Usta mikrometreye baktığında sayıları doğru okuyabilmeli.Fakat prosedürü öğrenmesi tavsiye edilir.Kalem ve kağıt kullanarak radansanın kenarındaki “0”ile namlunun üzerindeki büyük numaraları bulmalı .922deki örnekte nasıl okundukları gösterilmiştir.İkinci çizim 0.200 inç olarak yazılır.Bu çizimlerin arasındaki işaretlenmiş bölüme ilave edilmiş.

                     0.200

                     0.025

                     0.225 inç olarak en son okunur.

            Bazen nadansanın üzerinde sıfır ve namlunun üzerinde ki dönen sayılar çakışmazlar.Bunun önemli olan yanı bölünmüş numaraların arasındaki namlunun üzerindeki sıfırın eklenmiş olup 0.225 olarak okunmasıdır.Bu 0.001 inç olarak yazılır ve toplama işlemi için takip edilir.

                    0.200 inç

                    0.025  inç

0.01        inç

0.226     inç son okunuş.

            Bu yüzden mikrometre 0.226 inç açıldığında bu örnek kullanılmalı .Benzer bir prosedür şekil 92 deki pratikler içinde uygulanır.

                   0.300 inç ( namlunun üzerindeki sıfır ile nadansanın kenarı arasındaki büyük numara )

                   0.004 inç ( nadansanın üzerindeki sıfır ve namlunun arasındaki bölünmüş sayı )

0.0            inç  ( nadansanın kenarında belirgin olmayan numara )

0.304 inç toplam okuma.

            Şekil 92’deki en alttaki pratik için de aynı prosedür uygulanır.

                       0.200 inç ( namlunun üzerindeki sıfır ile nadansanın kenarı arasındaki büyük numara )

0.0       inç ( nadansanın kenarındaki belirgin olmayan numara )

0.024 inç ( nadansanın üzerindeki sıfır ve namlunun arasındaki bölünmüş numara )

0.224 inç toplam okuma.

           Özellikle geçtiğimiz örnek önemsenmeli .Nadansanın kenarının 0.25 bölümüne çakışmış olduğu görülüyor.Fakat eğer doğru ise nadansanın en alt noktası namlunun üzerindeki dönen numaralarla çakışmalı ama çakışmıyor.Diğer anlatımla nadansanın üzerindeki rakamlar ,namlunun üzerindeki rakamlarla çakışmadıkça ,üçüncü şeklin son okuması sıfır olamaz.